„Por. obs. Marian Ignacy KACZOROWSKI (16 I 1909 w Ostrowi Maz. – 2 IX 1939). Absolwent Szkoły Podchorążych Piechoty. Służył w 17 pp. w Rzeszowie. Po ukończeniu w 1935 r. kursu obserwatorów w CWL-1 w Dęblinie przeniesiony do 6 PL we Lwowie.
Kpr. pil. Czesław MENCZYK (10 II 1916 w Busku – 2 IX 1939). Po ukończeniu Podoficerskiej Szkoły Pilotów w Bydgoszczy przydzielony do 4 PL w Toruniu. We wrześniu 1939 walczył w składzie 63 Eskadry Obserwacyjnej.
Zadaniem EO była współpraca z wojskami lądowymi: bliskie rozpoznanie, zrzucanie i przejmowanie meldunków, wykrywanie stanowisk ogniowych, kierowanie ogniem artylerii. Armia Łódź dysponowała 66 Eskadrą wyposażoną w 7 samolotów Lublin R-XIIID i 63 Eskadrą – wyposażoną w 7 samolotów RWD-14b Czapla. Eskadrą 63 dowodził kpt. obs. Jan Haręźlak. W dniu 26 VIII 1939 r. z lotniska Skniłów k. Lwowa skierowano rzut kołowy Eskadry do Lublinka k. Łodzi. Samoloty przyleciały 31 sierpnia. I/63 Pluton został oddany do dyspozycji dowódcy Grupy Operacyjnej Piotrków – gen. bryg. Wiktorowi Thommeé. Obserwatorzy I/63 plutonu: por. por. Antoni Barański, Marian Kaczorowski; ppor. ppor. Roman Chmiel, Zygmunt Wesołowski. Piloci: por. Tadeusz Sumorok-Ostoja; kpr. kpr. Antoni Kubas, Stanisław Laskowski, Czesław Menczyk, Ludwik Misiak; st. szer. Mieczysław Miczka.
1września pluton 1/63 odleciał na lotnisko Łękińsko i o godz. 21.30 otrzymał pierwsze zadanie bojowe: …Rozpoznać na korzyść d-cy GO sytuację własną i npla na przedpolu i nawiązać łączność z sąsiadami w rej. Częstochowy. O godz. 5.00 2 września wystartowała załoga: por. obs. Kaczorowski i kpr. pil. Menczyk, lecz zadania nie wykonała z powodu mgły, ponownie wystartowała o godz. 13.00. Tragiczny finał tego lotu tak odnotował kpt. obs. Władysław Fedorowicz d-ca I/63 plutonu (Podaję za: Pawlak J., Wrzesień 1939. Polskie eskadry w wojnie obronne, Warszawa 1991, s. 415):
…W rejonie Pajęczno-Dylów na żądanie rakietą „pokażcie gdzie jesteście” 23 pp. wyłożył płachtę tożsamości. W tym czasie samolot został zaatakowany przez 3 samoloty npla. Do wymiany strzałów nie doszło, gdyż załoga broniła się manewrując. Własna OPL otworzyła ogień do samolotu i strąciła go zapalając. Gdy żołnierze 23pp. dobiegli do samolotu, por. Kaczorowski wyrzekł tylko: „nazywam się Kaczorowski” i wyrzucił teczkę z mapami… Obaj lotnicy ciężko ranni zmarli w drodze do szpitala.
Dla losów lotników nie ma znaczenia, że w tym czasie w rejonie Pajęczna nie było 23 pp. im. płk. Leopolda Lisa-Kuli z Włodzimierza Wołyńskiego walczył on bowiem na Pomorzu, a w rejonie zestrzelenia RWD -14b Czapli biła się z Niemcami 30 Poleska DP, a w jej składzie, tam właśnie, 84 p. Strzelców Poleskich z Pińska i Kobrynia. Miejsce śmierci lotników wskazane w książce J. Pawlaka (Indeks nazwisk i biogramy: s. 536 i 552) i C. Cumfta i H.K. Kujawy (Księga lotników polskich…, s. 119 i 135) to – odległa Dąbrowa Wielka k. Sieradza, a miejsce pochówku lotników to cmentarz w Zduńskiej Woli (we wspólnej mogile żołnierskiej, której tam nie ma). Grób lotników rzeczywiście istnieje w Zduńskiej Woli przy alei – od ul. Łaskiej) i na nim widnieją nazwiska Kaczorowskiego i Menczyka. Lotnicy Ci jednak nie zginęli Dąbrowie Wielkiej (Kozach) i nie zostali pochowani w Zduńskiej Woli. Grób w Zduńskiej Woli urządzono zapewne w następstwie błędnych wiadomości zawartych w powołanych książkach. Jak do tego doszło? Otóż w nr 124 z 17 VI 1980 r. łódzkiego Dziennika Popularnego Adam Popiel z Gliwic zamieścił art. pt. Kto był świadkiem zestrzelenia samolotu? Chodziło o bezimienny wtedy grób lotników w Zduńskiej Woli. Domniemywano, że w zamieszaniu wojennym, w pierwszych dniach września ’39, złożono do niego ciała nieznanych lotników z jakiegoś polskiego samolotu. Po tym art. skojarzono fakt zestrzelenia samolotu w dniu 3 września k. podsieradzkiej Dąbrowy W. i uznano, że wojsko nasze wycofując się z tego rejonu zabrało ciała poległych lotników by pochować je na cmentarzu w Zduńskiej Woli, który był na trasie odwrotu.
Jak było naprawdę ? Otóż lotników zestrzelonej RWD-14b Czapli w rejonie wsi Dylów koło Pajęczna, ciężko rannych, wieziono do polowego szpitala 30 DP w Parznie k. Bełchatowa. Zmarli oni jednak w drodze do szpitala i pochowano ich pod przydrożnym kasztanem, a następnie przeniesiono na cmentarz wojenny z I wojny światowej w Szubienicach koło Szczercowa gdzie istnieje grób, w którym spoczywają do dzisiaj”. milkowice.pl
.
