Instytucja zachowku ma na celu ochronę interesu spadkobiercy. Osobami uprawnionymi do zachowku są: zstępni, małżonek, a także rodzice spadkodawcy. Małżonkowi przysługiwać będzie zachowek jeśli w momencie śmierci spadkodawcy pozostawał on w związku małżeńskim ze spadkodawcą. Sądowne orzeczenie pomiędzy małżonkami separacji powoduje utratę prawa do zachowku dla małżonka. Natomiast rodzice, w tym także adopcyjni są uprawnieni do zachowku w przypadku gdy nie ma zstępnych spadkodawcy.
Do kręgu osób uprawnionych należą także zstępni wydziedziczonego zstępnego. Przykładowo: spadkodawca powołał do całości spadku tylko jedno z dwojga swoich dzieci, drugie dziecko natomiast wydziedziczył. O zachowek mogą jednak wystąpić zstępni wydziedziczonego dziecka spadkodawcy czyli wnuki.
Wysokość zachowku zależy od 2 czynników:
Małoletniość lub trwała niezdolność do pracy uprawnionego
Wartość udziału spadkowego, który przypadałby uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym
W pierwszym przypadku jeżeli uprawniony do zachowku jest trwale niezdolny do pracy bądź zstępny uprawniony jest małoletni wysokość zachowku wynosi 2/3 wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym. Z kolei zachowek osoby pełnoletniej, która nie jest trwale niezdolna do pracy wynosi połowę wartości tego udziału. Na wysokość zachowku ma wpływ wiele czynników m.in. zasady współżycia społecznego, wysokość nakładów poczynionych na majątek spadkodawcy czy dokonane przez spadkodawcę darowizny. W każdym przypadku wysokość zachowku należy obliczać indywidualnie w zależności od stanu faktycznego.
Powództwo o zachowek najczęściej kierowane jest przeciwko spadkobiercom testamentowym, a dochód uzyskany w wyniku wykonania prawa do zachowku podlega podatkowi od spadków u darowizn. Zgłoszenia należy dokonać w ciągu 6 miesięcy od chwili otrzymania zachowku, na formularzu SD-Z2. Jeśli jednak wysokość zachowku nie przekracza kwoty 9637 zł nie ma obowiązku zgłoszenia tego faktu do Urzędu Skarbowego.
Należy pamiętać, że roszczenie o zachowek ulega przedawnieniu z upływem lat pięciu od otwarcia spadku bądź od momentu ogłoszenia testamentu.
Zapraszamy do zadawania pytań w komentarzach.
Na pytania odpowiada:
Kancelaria Radcy Prawnego
Anna Cholewiak
www.kancelaria-cholewiak.pl
ul. 1 Maja 24
98-330 Pajęczno
A jeśli jestem uwzględniony w testamencie tylko tak że druga żona dostała wartość około 200 tys a ja syn 20 tys czy mogę starać się o zachowek od niej ? Pozdrawiam 😀
Istnieje taka mozliwosc, wszystko zalezy od stanu faktycznego sprawy