Dieta bezglutenowa to sposób odżywiania, który zakłada całkowitą eliminację kompleksu białek występujących w produktach zbożowych. Jak komponować posiłki bez glutenu i dla kogo jest dieta bezglutenowa?
Dieta bezglutenowa – w czym jest gluten?
Gluten to nazwa stworzona dla kompleksu białek zbóż. Od zawartości glutenu zależna jest wartość wypiekowa mąki, co ma ogromne znaczenie przemysłowe.
Najwięcej glutenu zawiera pszenica, w tym jej odmiany jak orkisz, samopsza i płaskurka. Inne zboża glutenowe to żyto, jęczmień i owies niecertyfikowany. Warto dodać, że na rynku można kupić certyfikowany owies bezglutenowy, który jest dozwolony do spożycia na diecie bezglutenowej. Z certyfikowanego owsa powstaje wówczas mąka owsiana bezglutenowa, wytwarzane są płatki i ciasteczka owsiane, całkowicie bezpieczne dla pacjentów z celiakią.
Największe zagrożenie dla osób, które stosują dietę bezglutenową ze wskazań medycznych, stanowią produkty, które są zanieczyszczone glutenem. W związku z tym producenci są zobowiązani do umieszczania na opakowaniu informacji o możliwym zanieczyszczeniu glutenem.
W czym jest gluten?
- zboża: pszenica i wszystkie jej odmiany, żyto, jęczmień, zwykły owies niecertyfikowany,
- kiełki zbóż, zarodki pszenne, zarodki i otręby żytnie, zarodki i otręby owsiane,
- mąki: pszenna, żytnia, owsiana, jęczmienna,
- wyroby piekarnicze: pieczywo, bułki, ciasta, ciastka ciasto francuskie, pączki, drożdżówki, ciasto na pizzę,
- płatki śniadaniowe: pszenne, żytnie, jęczmienne, owsiane, musli,
- kasze: manna, bulgur, kuskus, jęczmienna (perłowa, mazurska, pęczak), owsiana,
- zbożowe kaszki błyskawiczne dla dzieci, mleczno-zbożowe kaszki dla dzieci,
- makarony: pszenny (wszystkie odmiany), żytni,
- wyroby garmażeryjne: pierogi, kopytka, pyzy, naleśniki,
- bułka tarta, panierki, tempura,
- napoje: kawa zbożowa, napoje zbożowe, napoje słodzone słodem jęczmiennym, piwo.
Osoby, które cierpią na choroby glutenozależne powinny bezwzględnie wyeliminować wszystkie produkty zbożowe, nawet te naturalnie bezglutenowe, chyba że są sygnowane logo z przekreślonym kłosem.
Po co sięgać na diecie bezglutenowej?
Produkty przetworzone, które mogą być określone mianem bezglutenowych to takie, w których zawartość glutenu nie przekracza 20 ppm (20 mg/kg). Są to śladowe ilości, które nie mają wpływu na pogorszenie stanu zdrowia lub samopoczucia osoby dotkniętej nadwrażliwością na gluten. Wówczas na etykiecie powinno znajdować się logo z przekreślonym kłosem, który jest międzynarodowym licencjonowanym znakiem świadczącym o tym, że produkt nie zawiera glutenu oraz nie jest nim zanieczyszczony.
Co nie zawiera glutenu?
- soja,
- kukurydza,
- ciecierzyca,
- ryż,
- tapioka,
- teff,
- amarantus,
- komosa ryżowa (quinoa),
- kasza gryczana,
- kasza jaglana,
- sorgo,
- maniok,
- groch,
- fasola,
- mięso,
- ryby,
- owoce morza,
- warzywa,
- owoce.
Dodatki dodawane do żywności dozwolone na diecie bezglutenowej to: guma guar, agar, guma ksantanowa, karob, karagen, mączka chleba świętojańskiego, pektyna, syrop klonowy, dekstroza, maltodekstryny, skrobia modyfikowana i inne (o ile są oznaczone jako bezglutenowe).
Dieta bezglutenowa – jadłospis
Komponowanie menu na diecie bezglutenowej może stwarzać problemy jedynie na początku jej stosowania. Warto dokładnie sprawdzać producentów żywności i wybierać sprawdzone miejsca na robienie zakupów. Produkty bezglutenowe są dostępne w sklepach ze zdrową żywnością, ale także w wielkoformatowych marketach – w specjalnie wydzielonych sektorach.
Przykładowy jadłospis diety bezglutenowej
- śniadanie – jajecznica ze szczypiorkiem i pomidorami, chleb bezglutenowy,
- II śniadanie – koktajl na bazie jogurtu naturalnego z dodatkiem borówki amerykańskiej i miodu,
- obiad – grillowana pierś z indyka z komosą ryżową i brokułem,
- podwieczorek – bezglutenowe ciasteczka owsiane,
- kolacja – sałatka grecka z pestkami dyni.
