W dniu 15 czerwca 2015 roku w Starostwie Powiatowym w Pajęcznie odbyto się robocze spotkanie w związku z wystąpieniem zgnilca amerykańskiego pszczół na terenie miejscowości: Szczyty, gm. Działoszyn. W spotkaniu udział wzięli: Starosta Pajęczański, Pan Jan Ryś, Naczelnik Wydziału Organizacyjnego, Kadr i Spraw Obywatelskich, Kierownik Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego- Pan Leszek Stachera, Naczelnik Wydziału Rolnictwa i Ochrony Środowiska- Pan Włodzimierz Korbaczyński, Powiatowy Lekarz Weterynarii w Wieluniu- lek. wet. Grzegorz Łuczak, Z-ca Powiatowego Lekarza Weterynarii w Wieluniu- lek. wet. Andrzej Derkowski.
Powiatowy Lekarz Weterynarii w Wieluniu stwierdził choroby w dwóch ulach w pasiece liczącej 15 uli w miejscowości Szczyty, gm. Działoszyn, powiat pajęczański. W związku z tym, na podstawie Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 września 2005 w sprawie zwalczania zgnilca amerykańskiego pszczół (Dz. U. z 2005 Nr 187 poz. 1574), został wyznaczony obszar zapowietrzony i zagrożony. Obszar zapowietrzony stanowią wszystkie gospodarstwa pasieczne zlokalizowane w miejscowości Szczyty. Za obszar zagrożony chorobą zakaźną zwierząt – zgnilcem amerykańskim pszczół, uznany został obszar o promieniu co najmniej 3 km od ogniska choroby, z wytyczonymi granicami, zależnymi od warunków geograficznych, obejmujący miejscowości położone na terenie gminy Działoszyn: miasto Działoszyn w granicach administracyjnych ograniczony od południa łukiem rzeki Warty, północnym skrajem lasu przy miejscowościach Sęsów i Kapituła, od wschodu ograniczony skrajem lasu Rezerwatu Dąbrowa, od północnego wschodu i północy obejmujący tereny przy kompleksach leśnych Pastwy i Gąszcze, od północnego zachodu obejmujący miejscowość Kolonia Ożegów w gminie Siemkowice, od zachodu obejmujący obszar miejscowości Sadowiec-Niwy, Sadowiec i Sadowiec – Wrzosy oraz Posmykowizna, a od południowego zachodu – wzdłuż skraju lasu, obejmując miasto Działoszyn do skraju lasu i tuku rzeki Warty.
Zwalczaniem choroby z urzędu kieruje Powiatowy Lekarz Weterynarii w Wieluniu, który wydał Rozporządzenie Nr 1/2015 w celu podjęcia środków zapobiegających rozwleczeniu zarazy. W w/w obwieszczeniu zakazuje się do odwołania, przenoszenia uli i pszczół, produktów pszczelich i narzędzi używanych do pracy w pasiece oraz organizowania wystaw i targów z udziałem pszczół.
W trakcie spotkania z władzami samorządowymi omówiono zagrożenia wynikające z tej jednostki chorobowej na obszarze zapowietrzonym i zagrożonym, oceniono ilość zagrożonych pasiek i metody zwalczania choroby. Zgnilec amerykański jest to jednostka chorobowa pszczół podlegająca obowiązkowi zgłoszenia przez hodowców i zwalczania przez Powiatowego Lekarza Weterynarii. Choroba ta jest groźna dla czerwiu pszczelego, rozprzestrzenia się zarówno w rodzinie pszczelej, jak i w obrębie pasiek.
Zgnilec złośliwy (amerykański) jest zakaźną i zaraźliwą chorobą pszczół, na którą choruje i zamiera czerw zasklepiony.
Przyczyna – jest chorobą bakteryjną wywołaną przez laseczkę larwy – Paenibacillus larvae. W niesprzyjających warunkach bakteria ta wytwarza endospory (przetrwalniki), które są bardzo odporne na czynniki zewnętrzne, a poza organizmem pszczoły mogą przetrwać nawet do 35 lat.
Źródło zakażenia – martwy czerw, mleczko pszczele, miód, pytek, plastry, wyposażenie ula. Zakażenie rodzin pszczelich może nastąpić za pośrednictwem narzędzi i sprzętu pasiecznego lub węzy do wyrobu, której użyto niesterylizowanego wosku.
Przebieg choroby – endospory po dostaniu się do organizmu larwy w trakcie karmienia, kiełkują w przewodach pokarmowych larw i ulegają przekształcaniu w formę wegetatywną. Bakterie w tkankach larw szybko się namnażają i larwa obumiera i stanowi kolejne źródło zakażenia.
Objawy – czerw zamiera w pierwszych 2 – 3 dniach po zasklepieniu komórki. Zamarła larwa wiotczeje, zmienia barwę najpierw na żółtą, później na żółtobrązową, a po 3 tygodniach zmienia się w brązową, lepką, ciągliwą masę. W następnych dwóch tygodniach masa ta gęstnieje i daje się wyciągać (przy pomocy zapałki lub patyczka) w cienkie, długie (nawet do kilkunastu cm) nitki. Ma ona charakterystyczny zapach kleju stolarskiego. Potem (po 5-6 tygodniach od zakażenia) masa ta zmienia się w ciemnobrązowy strupek, ściśle przylegający do dna komórki. Po dodaniu wody zamienia się on ponownie w ciągliwą masę.
Drogi rozprzestrzeniania się choroby – za pomocą sprzętu pszczelarskiego, plastrów, karmienia miodem skażonym, rabunki (rodziny chore słabiej się bronią), błądzenie pszczół.
Zwalczanie i zapobieganie – zgnilec amerykański należy do chorób zakaźnych zwierząt, które podlegają obowiązkowi zgłaszania i zwalczania, zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczania chorób zakaźnych ( Dz. U. 2014 r. poz. 1539 z pozn. zm.) (rozdział 8 załącznik nr 2 poz. 22).
Zwalczanie i zapobieganie – metoda radykalna (niszczenie chorych rodzin), dwukrotne przesiedlanie, dezynfekcja uli i sprzętu.
Choroba wywołana przez zgnilec amerykański nie jest groźna dla ludzi.
